Het middenrif, of diafragma, is een onderdeel van het ademhalingssysteem van het paard. Deze grote spier speelt een belangrijke rol bij de ademhaling, maar heeft ook invloed op de houding, beweging en prestaties van het paard. Problemen met het middenrif kunnen subtiele, maar ook grotere problemen veroorzaken. Hieronder lees je meer over de locatie van het middenrif en wat je aan het paardenlijf kunt merken als het middenrif niet goed functioneert, ook tijdens het rijden.

Locatie van het middenrif

Het middenrif bevindt zich diep in de borstholte, tussen de borst- en buikholte. Deze koepelvormige spier scheidt de longen en het hart in de borstholte van de organen in de buikholte. Het middenrif hecht aan het onderste deel van de ribbenkast, het borstbeen en onderaan de laatste borstwervels. Voor een groot deel onder je zadel en je singel dus.

Tijdens elke ademhaling spant het middenrif zich aan en beweegt richting de buik om de longen de ruimte te geven om zich met lucht te vullen. Bij uitademing ontspant de spier weer, waardoor de longen samendrukken en de lucht uit het lichaam wordt geperst. Deze constante beweging is essentieel voor een efficiënte ademhaling en de algehele werking van het lichaam.

In galop vindt een synchronisatie van de ademhaling en de pasfrequentie plaat. Dankzij het middenrif kan de buikinhoud naar voren en achteren schuiven waardoor een paard in galop bij elke sprong eenmaal in- en uitademt. Hij ademt lucht in tijdens het afzetten met de achterbenen en lucht uit als de voorbenen de grond raken.

Signalen van een niet goed functionerend middenrif

Wanneer het middenrif van een paard niet goed functioneert, kan dit een breed scala aan symptomen veroorzaken die zowel fysiek als tijdens het rijden merkbaar zijn. Hieronder staan enkele tekenen die wijzen op problemen met het middenrif:

1. Oppervlakkige of moeizame ademhaling: Het middenrif speelt een centrale rol in de ademhaling. Als het gespannen of geblokkeerd is, kan het paard moeite hebben met diep ademhalen. Dit kan zich uiten in een oppervlakkige ademhaling, waarbij het paard alleen zijn borst gebruikt om te ademen in plaats van zijn buik. In ernstige gevallen kan het paard zelfs ademnood ervaren.
2. Spanning in de rug en buikspieren: Het middenrif is verbonden met de onderste ribben en wervels, waardoor problemen in het middenrif vaak leiden tot stijfheid in de rug en spanning in de buikspieren. Paarden kunnen hierdoor moeite hebben met het verzamelen tijdens het rijden en laten vaak een stijve of holle rug zien.
3. Verminderde prestaties en vermoeidheid: Een disfunctioneel middenrif belemmert de efficiënte ademhaling, wat de zuurstofopname vermindert. Dit kan leiden tot snellere vermoeidheid tijdens inspanning. Het paard kan minder goed presteren, sneller buiten adem raken en een verminderd uithoudingsvermogen tonen tijdens trainingen.
4. Moeite met buiging en impuls: Paarden met middenrifproblemen kunnen moeite hebben met buiging en het inzetten van hun achterhand. Dit komt doordat spanning in het middenrif ook invloed heeft op de spieren in de romp en bekken. Je kunt merken dat het paard moeite heeft om soepel te buigen in bochten of om de juiste impuls en kracht vanuit de achterhand te genereren.
5. Gevoeligheid in de flanken: Omdat het middenrif direct invloed heeft op de borst- en buikholte, kan het paard gevoelig reageren op druk in de flanken of rondom het ribgebied. Bij palpatie (aanraking) kan het paard onrustig worden of zelfs defensieve gedragingen vertonen, zoals bijten of wegdraaien.
6. Opgetrokken schouders: Een oppervlakkige ademhaling kan leiden tot opgetrokken schouders, of andersom. Een paard kan de schouders bijvoorbeeld optrekken wegens pijn in de ondervoet. Een paard met opgetrokken schouders kan geen schoftlift maken en loopt met korte passen waarbij geregeld op de teen geland wordt (in plaats van op de hiel).

Oorzaken

Over de oorzaak van een disfunctioneel middenrif is eigenlijk niet zoveel bekend. Wel kunnen we aannamen dat trauma en stress van grote invloed zijn. Dat is bij ons zalf niet anders. Als je pijn hebt, bijvoorbeeld in je ribben doordat je gevallen bent, dan ga je oppervlakkiger ademhalen.

En als je stress ervaart dan trek je sneller je schouders op en houd je je buik strak, je ademt niet je buik in.

Het belang van behandeling

Een goed functionerend middenrif is essentieel voor het welzijn van een paard, niet alleen voor de ademhaling maar ook voor de algemene lichaamsbeweging en houding. Gelukkig beschik ik als osteopaat over een aantal mobilisatietechnieken om je paard weer vrij te laten ademen en het middenrif te ontspannen.